حتماً با انواع وب آشنا شوید! — معرفی ۵ نوع وب شگفت انگیز

طوری همه از وب و انواع وب حرف می‌زنند که انگار از آغاز آفرینش همراه انسان بوده است! اما این‌طور نیست. از زمان پیدایش آن فقط ۳۳ سال می‌گذرد! امروز قصد دارم شما را با یک سرعت ماورایی و تغییر شگفت‌انگیز در تکنولوژی آشنا کنم که در آن نزدیک به ۵ نسل از انواع وب در حال تغییر هستند، در صورتی‌که فقط سه دهه از تولد آن می‌گذرد و دنیا را دگرگون ساخته است.

اگر به تکنولو‌ژی و پیشرفت‌های علمی در زمینه ارتباطات علاقه‌مند هستید در ادامه با موضوع انواع وب همراه ما باشید.

مقدمه

امروزه می‌بینیم که چقدر زندگی‌مان شبیه فیلم‌ها و کارتون‌های تخیلی دوران گذشته شده است. یادم می‌آید در دوران کودکی‌مان، یعنی آن زمان که تلویزیون فقط ۲ کانال داشت، کارتون‌هایی تخیلی پخش می‌شد و در آن می‌توانستند با هم تصویری ارتباط برقرار کنند. چقدر این موضوع برای ما آن روزها دور و محال بود!

امروزه با گذشته نزدیک به سه دهه از آن زمان، این کار جزء پیش پا افتاده‌ترین و عادی‌ترین جریاناتی است که در عصر حاضر، رخ می‌دهد. چیزی به‌نام وب در دنیای ارتباطات ظاهر شده  و انقلابی به پا کرده است. هر روز نوع جدیدی از آن با قابلیت‌ها و تکنولوژی‌های جدید معرفی می‌شوند. تاکنون ۵ نوع از آن ارائه شده است که در این مقاله قصد داریم شما را با انواع وب آشنا کنیم.

تاریخچه وب

در شروع موضوع انواع وب بگذارید مختصری از تاریخچه ظهور آن را بدانیم. به‌راحتی می‌توانم بگویم که بعد از انقلاب صنعتی، ظهور وب بزرگترین تحولات را در جهان بوجود آورده است. درحدود ۳۳ سال پیش یعنی اگوست ۱۹۹۱، برای اولین بار تیم جان برنزلی توانستند اولین صفحه وب خود را ایجاد کرده و انتشار دهند.

آن‌ها قبلاً در سال ۱۹۸۰، ایده اولیه این کار را ارائه داده بودند که پس از ۱۰ سال به نتیجه رسیده بود. صفحه ایجاد شده اولیه فقط شامل یک لینک و چند خط بود که با زبان Html روی رایانه نکست کیوب نوشته شده بود. همین روش ساده بعدها گسترش پیدا کرد و کدهای زیادی به آن اضافه شد تا به یک وب‌سایت کامل تبدیل شد.

امروزه بیش‌از ۷۱ درصد از سازمان‌ها و کسب‌وکارهای دنیا یک وب‌سایت دارند، بطوری‌که بیش‌از میلیاردها وب‌سایت در سراسر جهان فعال هستند.

وب چیست؟

در حالت کلی “وب”، (WEB) مجموعه‌ای از میلیون‌ها وب‌سایت اینترنتی است که در فضای آنلاین قرار دارند و به هم پیوند خورده اند. بعد از اتصال به اینترنت و بازکردن صفحه جستجو، هر صفحه‌ای که ظاهر می‌شود یک صفحه وب یا وب‌سایت است. همه این صفحات دارای آدرس یا نشانی اینترنتی می‌باشند که URL نامیده می‌شود.

هر صفحه وب دارای یک آدرس منحصربه‌فرد است. وقتی از وب حرف می‌زنیم معنای گسترده آن را در نظر می‌گیریم و منظورمان وب جهان گستر (World Wide Web) می‌باشد که به اختصار WWW به‌کار برده می‌شود. حجم عظیم و غیرقابل تصوری از سامانه‌های اطلاعاتی متشکل‌از پرونده‌های ابر متنی متصل به‌هم که به‌وسیله شبکه گسترده اینترنت قابل دسترسی می‌باشند.

از بعد دیگر وب را این‌گونه درنظر می‌گیرند که: “وب متشکل‌از تعداد بی‌شماری شبکه‌های کامپیوتری است که برای به اشتراک گذاشتن محتواهای خود به‌هم متصل شده‌اند. ” درنهایت باید بگویم که وب سایت‌ها واحدهای تشکیل‌دهنده وب هستند.

حالا که فهمیدیم وب چیست و با وب‌سایت تفاوت دارد، بگذارید تکلیف اینترنت و وب را هم روشن کنیم. این دو واژه هم با یکدیگر فرق دارند و نباید به‌جای هم استفاده شوند. اینترنت شبکه جهانی انواع سرورهاست که با استفاده از آن می‌توانیم اطلاعاتی را که در وب وجود دارند را به اشتراک بگذاریم و اینترنت قبل از وب وجود داشت.

درست در سال ۱۹۷۰ و در بهبهه‌ی جنگ سرد بین آمریکا و شوروی اینترنت را اختراع کردند. در آن زمان آمریکا یک رایانه متمرکز داشت که با آن تسلیحات اتمی را کنترل می‌کرد و همیشه نگران بود که نکند شوروی با حمله به این سیستم مانع حملات او شود. به‌همین دلیل یک سیستم غیرمتمرکز متشکل‌از چندین رایانه را در سراسر کشور ایجاد کردند تا در صورت وقوع مشکل همچنان فعال باشند.

و این گونه بود که اینترنت ایجاد شد و ۲۰ سال بعد از آن در سال ۱۹۹۰ هم تیم برنزلی وب را ایجاد کردند. در ادامه مقاله انواع وب به عناصر آن می‌پردازیم.

عناصر وب کدامند؟

در این قسمت از مقاله انواع وب لازم دیدیم به معرفی عناصر وب بپردازیم. مطمئناً شبکه‌ای به این عظمت و گستردگی باید دارای اجزا و عناصر مهم و گوناگونی باشد که برخی از آن‌ها عبارتنداز:

• • وب سرور (Web Server)

• • صفحه وب (Web Page)

• • وب سایت (ٌWeb Site)

• • دامنه (Domain)

• • آدرس اینترنتی (URL) (Uniform Resource locator)

• • ابر متن (Hyper text)

• • مرورگر وب (Web Browser)

• • CSS (شیوه نمایش یک سند) (Cascading Style Sheets)

• • زبان علامت گذاری (Mark up language)

• • زبان نشانه گذاری ابر متن (HTML) (Hyper text Markup language)
  • مدل Client _ Server یا مشتری ـ خدمتگذار

انواع وب

هیچ چیزی در دنیا ثابت نیست و به‌مرور زمان همه چیز تغییر می‌کند. این تغییر در زمینه تکنولوژی بسیار سریع‌تر و بزرگتر می‌باشد. در زمینه علوم کامپیوتر و ارتباطات هم که حجم و سرعت تغییرات قابل وصف نیست. وب و اینترنت هم از این قاعده مستثنی نبوده و در طی سالیان گذشته با تغییر چند نسل به وضع کنونی رسیده‌اند و البته قصد ماندگاری هم ندارند و پیوسته در حال تغییر هستند.

تاکنون ۵ نوع وب از انواع وب معرفی شده است که عبارتنداز:

1. وب ۱.۰ (WEB 1.0)
2. وب ۲.۰ (WEB 2.0)
3. وب ۳.۰ (WEB 3.0)
4. وب ۴.۰ (WEB 4.0)
5. وب ۵.۰ (WEB 5.0)

وب ۱.۰ (WEB 1.0)

نسل اول از انواع وب که از آن با نام‌های وب ایستا، وب استاتیک و غیره یاد می‌شود، اولین و قابل اعتمادترین اینترنت در دهه ۹۰ میلادی به‌حساب می‌آمد و ساختاری نسبتاً ساده‌تر از نسل‌های بعدی داشت. این نسل از وب که مابین سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۴ را می‌نامند، درواقع شروع یک انقلاب جدید در حوزه داده‌ها و اطلاعات بود.

به یکباره همه شرکت‌ها و سازمان‌ها تصمیم گرفتند اطلاعات روی کاغذها را وارد سیستم‌ها کنند، تا به حجم انبوهی از اطلاعات به‌سادگی دسترسی پیدا کنند. این نوع از انواع وب را به وب فقط خواندنی هم می‌شناسند چراکه توسعه‌دهندگان وب، وب‌سایت‌هایی به شکل متن و گرافیک می‌ساختند که کاربران فقط می‌توانستند مطالب را بخوانند و امکان تعامل خاصی با آن‌ها وجود نداشت.

این نسل از وب هیچ موتور جستجویی نداشت. محتواها ثابت بوده و از طریق هایپرلینک به صفحات دیگر منتقل می‌شوند. در اوایل کار با وب تخصصی بود و اکثراً دانشجویان و محققان از آن استفاده می‌کردند. بعدها مرورگرهای دیگری مانند اینترنت اکسپلورر مایکروسافت و موزاییک وارد میدان شدند و با آن‌ها وب به عموم مردم شناسانده شد.

در آن زمان برای استفاده از وب باید از Dial _ Up استفاده می‌کردیم که سرعت بسیار کمی داشت و دانلود فیلم و عکس خیلی طول می‌کشید. از خصوصیات وب ۱.۰ می‌توان به غیرمتمرکز بودن، Open source بودن و read _ only بودن آن اشاره کرد. همین خصوصیت متن باز بودن آن منجربه ایجاد مشاغل جدیدی مثل آمازون و گوگل در اینترنت شد.

در این نسل از انواع وب قوانین سخت‌گیرانه‌ای حاکم بود. مثلاً در بین گشت‌وگذارها در اینترنت نمی‌توانستید تبلیغاتی انجام دهید.

وب ۲.۰ (WEB 2.0)

بعد از اینکه وب ۱.۰ را همه شناختند و تمایل پیدا کردند که کسب‌وکارها و فعالیت‌های خود را با تکنولوژی جدید همگام کنند، حجم عظیمی از اطلاعات روی هم انباشته شدند که در وب سایت‌ها و وبلاگ‌های مختلف منتشر می‌شدند. چگونه می‌شد از این همه اطلاعات بهره برد و استفاده کرد؟

در این زمان بود که وب ۲.۰، نوع دوم از انواع وب ساخته شد. وب ۲.۰ که به وب اجتماعی نیز معروف است، نسخه پیشرفته وب ۱.۰ بوده و از سال ۲۰۰۴ میلادی که وارد شده تاکنون ادامه دارد. این وب برمبنای “نرم‌افزارهای مبتنی بر وب” می‌باشد. این نرم‌افزارها محیط ساده وب را به دنیای چندبعدی تبدیل کرده و باعث شدند در فضای وب کارهای گروهی و فردی صورت گیرد.

در این زمان بود که شبکه‌های اجتماعی به‌وجود آمده و با استقبال بی‌نظیر کاربران روبرو شدند. وب ۲.۰ را وب خواندن و نوشتن تعاملی و اجتماعی هم می‌نامند. کارهای زیادی در این دوره انجام شد و درواقع می‌توان وب ۲.۰ را یک جهش بزرگ روبه جلو در تکنولوژی‌های ارتباطی دانست.

افراد در شبکه‌های اجتماعی گروه ایجاد می‌کردند، عکس و فیلم و مطلب به اشتراک می‌گذاشتند، بازی آنلاین می‌کردند، با دوستان و آشنایان خود ارتباط تصویری و صوتی برقرار می‌کردند. وب ۲.۰ مبتنی بر کاربر است یعنی کاربر می‌تواند در هر جایی به نرم‌افزار و اطلاعات و صفحات خود دسترسی داشته باشد.

نرم افزارهایی مثل اینستاگرام، فیس بوک، توییتر، یوتیوب، فیلکور و رسانه‌های اجتماعی گوناگون همگی در این دوره ظهور کردند. سیستم های مدیریت محتوا مثل وردپرس هم در این دوران به‌وجود آمدند و ساخت وب‌سایت‌های شخصی رونق گرفت. در این زمان بود که اینترنت از حوزه تخصصی وارد حوزه عمومی شده و بین مردم رواج پیدا کرد. طوری‌که بسیاری به آن اعتیاد هم پیدا کردند.

در این دوره از انواع وب بود که تکنولوژی تلفن‌های همراه هم تغییر کرده بود و کمتر کسی را می‌توانستید پیدا کنید که گوشی موبایل هوشمند نداشته باشد. کاربران وب ۲.۰ از گوشی های موبایل برای استفاده از وب، شبکه‌های اجتماعی و فناوری ابری استفاده می‌کردند.

وب ۳.۰ (WEB 3.0)

جدیداً اخبار زیادی درمورد هوش مصنوعی و هوشمند شدن می‌شنوید. این‌ها مقدمه ظهور نوع سوم از انواع وب یعنی وب ۳.۰ یا وب معنایی هستند. در وب ۳.۰ هدف اصلی هوشمند شدن است. یعنی کامپیوترها محتوای وب را درک کرده و خواهند فهمید. به‌این صورت که تک تک کلمه‌های نوشته شده در یک متن برای کامپیوتر قابل فهم هستند و معنی آن‌ها را می‌فهمد.

اولین بار در سال ۲۰۱۴ گوین وود (Gavi Wood)، وب ۳.۰ را معرفی کرد. درحالت کلی وب ۳.۰ یک اینترنت غیرمتمرکز، مبتنی بر بلاک چین و معناگراست که در آن هوش مصنوعی و یادگیری ماشین به‌کاررفته است. سطح دسترسی در آن بالا بوده و امکان دسترسی به آن در هر زمان و مکانی فراهم است.

اساس کار وب ۳.۰ به‌این صورت است که از فناوری‌های غیرمتمرکز برای ایجاد یک اینترنت ایمن‌تر و با حریم خصوصی بهتر بهره می‌گیرد. وب آینده برپایه همین وب خواهد بود، که حذف واسطه‌ها، تمرکز زدایی، گرافیک سه بعدی، هوش مصنوعی از ویژگی‌های بارز آن به‌شمار می‌آیند. در وب ۳.۰ نه تنها کاربران می‌توانند در آن بخوانند و بنویسند بلکه می‌توانند مالکیت آن‌ها را هم داشته باشند.

وب ۴.۰ (WEB 4.0)

این نوع از انواع وب که به آن وب هوشمند یا فراوب و یا وب همزیستی هم گفته می‌شود، از سال ۲۰۲۰ مطرح شد و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ ادامه یابد. همچنین در این پیش‌بینی آمده است که در آینده نه چندان دور هوش مصنوعی آن‌قدر پیشرفت می‌کند که قادر خواهد بود افکار ما را تفسیر کرده و مطابق با آن در وب جستجوهایی انجام دهد که نتیجه‌ای موفق هم خواهد داشت.

رابطه‌های مغزی ـ رایانه‌ای بوجود می‌آیند، نرم‌افزارهای واقعیت افزوده، فناوری ردیابی چشم، همه و همه نحوه تعامل ما با وب را دگرگون خواهند کرد. وب ۴.۰ مبتنی بر ارتباطات بی‌سیم بوده و سامانه موقعیت‌یاب جهانی بی‌سیم (GPS) نمونه بارز آن است.

وب ۵.۰ (WEB 5.0)

آخرین نوع از انواع وب که به وب ۵.۰ مشهور است، هنوز شکل نهایی به خود نگرفته است ولی گفته می‌شود مبتنی بر احساس و نماد است که می‌تواند با انسان‌ها ارتباط برقرار کند. به‌طور کلی باید بگویم که وب ۵.۰ با انسان‌ها ارتباط حسی داشته و مثل یک دستیار شخصی عمل می‌کند.

وب ۵.۰ می‌تواند اطلاعات پیچیده را به‌آسانی تفسیر کرده و تأکید آن بر روی زندگی روزمره مردم است که بر آن اثرگذار باشد. این وب همه فعالیت‌های یک فرد را تحت تأثیر قرار داده و از قدرت هوش مصنوعی برای بهبود ارتباطات بین انسان‌ها و رایانه‌ها استفاده می‌کند.

سخن پایانی درباره انواع وب

در خاتمه مقاله انواع وب، یک جمع بندی کلی از مطالب ارائه شده خواهیم داشت. به طور خلاصه وب نسل اول را وب داده محور، وب نسل دوم را وب انسان محور، وب نسل سوم را وب ماشین محور، وب نسل چهارم را وب عامل محور و وب نسل پنجم را وب احساس محور می‌نامیم.

باید بدانیم که با سرعت ماورایی پیشرفت تکنولوژی، ظهور نسل‌های جدید وب و اضافه شدن به انواع وب در چند ماه آینده دور از انتظار نخواهد بود. اگر شما زودتر از ورود نوع جدیدی از انواع وب مطلع شدید، بسیار خوشحال خواهیم شدکه با ما هم درمیان بگذارید.