جدول ضرب در پایتون به زبان ساده + تشریح + پیاده سازی

در این مقاله قصد داریم در مورد جدول ضرب در پایتون صحبت کنیم. پایتون امکان تولید جدول ضرب را به روش‌های مختلف فراهم می‌کند، از جمله استفاده از حلقه‌های «for» تو در تو برای تولید ردیف‌ها و ستون‌ها و محاسبه حاصل‌ضرب، یا به کارگیری توابع برای ایجاد جداول با ابعاد دلخواه. کد پایتون ساده و خوانا امکان تولید سریع و آسان این جداول را می‌دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه می‌توانید به مجله پی استور مراجعه کنید.

معرفی زبان برنامه‌نویسی پایتون و سادگی آن

پایتون «Python» یک زبان برنامه‌نویسی سطح بالا، شیءگرا و چندمنظوره است که به دلیل خوانایی بالا و سینتکس ساده، به عنوان یک زبان ایده‌آل برای مبتدیان و متخصصان شناخته می‌شود. این زبان توسط Guido van Rossum در سال ۱۹۹۱ ایجاد شد و از آن زمان به یکی از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی در جهان تبدیل شده است.

ویژگی‌های کلیدی پایتون:

• خوانایی بالا: پایتون بر خوانایی کد تاکید زیادی دارد. سینتکس آن به زبان انگلیسی نزدیک است و استفاده از تورفتگی (indentation) به جای براکت‌ها، خواندن و درک کد را آسان‌تر می‌کند.
• سادگی: یادگیری پایتون آسان است. سینتکس ساده و واضح آن باعث می‌شود که مبتدیان به سرعت مفاهیم برنامه‌نویسی را درک کرده و شروع به نوشتن کد کنند.
• چندمنظوره: پایتون یک زبان چندمنظوره است و می‌تواند برای توسعه انواع برنامه‌ها، از جمله برنامه‌های وب، برنامه‌های دسکتاپ، برنامه‌های علمی و داده‌کاوی، و برنامه‌های هوش مصنوعی استفاده شود.
• کتابخانه‌های گسترده: پایتون دارای یک اکوسیستم غنی از کتابخانه‌ها و ماژول‌های مختلف است که توسعه‌دهندگان را قادر می‌سازد تا وظایف پیچیده را به راحتی انجام دهند. برخی از کتابخانه‌های محبوب پایتون عبارتند از NumPy ،Pandas ،Scikit-learn و TensorFlow.

• شیءگرا: پایتون یک زبان شیءگرا است و از مفاهیم شیءگرایی مانند کلاس‌ها، اشیاء، وراثت و چندریختی پشتیبانی می‌کند.

پاورپوینت برنامه نویسی شیءگرا در پایتون

کلیک کنید

• مفسری: پایتون یک زبان مفسری است، به این معنی که کد پایتون به صورت خط به خط توسط مفسر اجرا می‌شود. این امر توسعه و اشکال‌زدایی کد را آسان‌تر می‌کند.
• قابلیت حمل: پایتون بر روی سیستم‌عامل‌های مختلف مانند ویندوز، macOS و لینوکس قابل اجرا است.

اهمیت یادگیری جدول ضرب

یادگیری جدول ضرب اهمیت زیادی در آموزش ریاضی دارد و تأثیرات مثبتی بر سایر مهارت‌های تحصیلی و زندگی روزمره دارد. اهمیت آن را می‌توان از چندین جنبه بررسی کرد:

• افزایش سرعت محاسبات: توانایی فوری پاسخگویی به مسائل ضرب، سرعت و دقت محاسبات را در سایر زمینه‌ها، از جمله انجام مسائل پیچیده‌تر ریاضی، افزایش می‌دهد. این سرعت در حل مسائل روزمره مانند خرید، اندازه‌گیری و غیره مفید است.
• توسعه مهارت‌های تفکر انتقادی: یادگیری جدول ضرب، مهارت‌های تفکر انتقادی و حل مسئله را تقویت می‌کند. دانش‌آموزان باید با الگوها، ترتیب‌ها و روابط عددی آشنا شوند که پایه خوبی برای درک مفاهیم پیچیده‌تر ریاضی است.
• پایه ای برای عملیات‌های پیچیده‌تر ریاضی: جدول ضرب، پایه و اساس محاسبات دیگر مانند تقسیم، کسرها و درصدها است. درک کامل ضرب، حل مسائل پیچیده‌تر ریاضی را در مراحل بعد آسان‌تر می‌کند.
• افزایش اعتماد به نفس: توانایی فوری پاسخگویی به سوالات ضرب، اعتماد به نفس دانش‌آموز را در حل مسائل ریاضی تقویت می‌کند و باعث می‌شود در مواجهه با ریاضیات احساس راحتی بیشتری داشته باشند.
• ارتباط و همکاری: درک مشترک جدول ضرب، در فعالیت‌های گروهی و همکاری دانش‌آموزان مفید است، زیرا همه به یک زبان ریاضی مشترک تسلط دارند.
• افزایش دقت و تمرکز: تمرین جدول ضرب می‌تواند توانایی تمرکز و دقت را در دانش‌آموزان افزایش دهد، زیرا نیازمند حفظ و بازخوانی اطلاعات است.
• تسهیل فرایند یادگیری: با یادگیری جدول ضرب، دانش‌آموزان می‌توانند مسائل و محاسبات را با سرعت بیشتری انجام دهند و به مفاهیم پیچیده‌تر و مباحث دیگر ریاضیات با تمرکز بیشتر بپردازند.

روش‌های پیاده‌سازی جدول ضرب در پایتون

در این بخش، چهار روش مختلف برای ایجاد جدول ضرب در پایتون را بررسی می‌کنیم. هر روش مزایا و معایب خاص خود را دارد و برای موقعیت‌های مختلف ممکن است مناسب‌تر باشد.

روش اول: استفاده از حلقه for تو در تو

این روش، رایج‌ترین و ابتدایی‌ترین روش برای تولید جدول ضرب است. با استفاده از دو حلقه for که داخل هم قرار دارند (حلقه تو در تو)، می‌توانیم تمام سطرها و ستون‌های جدول را پیمایش کرده و حاصل ضرب هر عدد را محاسبه و نمایش دهیم.

شرح کامل الگوریتم تولید جدول ضرب:

• یک حلقه for بیرونی تعریف می‌کنیم که از ۱ تا n (ابعاد جدول ضرب) تکرار می‌شود. این حلقه، سطر‌های جدول را پیمایش می‌کند.
• در داخل حلقه بیرونی، یک حلقه for درونی تعریف می‌کنیم که آن هم از ۱ تا n تکرار می‌شود. این حلقه، ستون‌های جدول را پیمایش می‌کند.
• در داخل حلقه درونی، حاصل ضرب عدد سطر (از حلقه بیرونی) و عدد ستون (از حلقه درونی) را محاسبه می‌کنیم.
• حاصل ضرب را چاپ می‌کنیم.
• پس از اتمام حلقه درونی، یک خط جدید چاپ می‌کنیم تا سطر بعدی جدول در خط جدید نمایش داده شود.

ارائه کد پایتون با توضیحات خط به خط:

def multiplication_table_nested_loops(n):
  """
  این تابع یک جدول ضرب با استفاده از حلقه های for تو در تو تولید می کند.

  Args:
    n: ابعاد جدول ضرب (مثلاً ۱۰ برای جدول ضرب 10x10).
  """
  for i in range(1, n + 1):  # حلقه بیرونی برای سطرها (از ۱ تا n)
    for j in range(1, n + 1):  # حلقه درونی برای ستون ها (از ۱ تا n)
      print(f"{i * j:4}", end=" ")  # چاپ حاصل ضرب با ۴ کاراکتر فضا و یک فاصله
    print()  # رفتن به خط جدید بعد از اتمام هر سطر

# مثال استفاده:
multiplication_table_nested_loops(10)

مثال‌های مختلف با ابعاد جدول ضرب گوناگون:

می‌توانید تابع multiplication_table_nested_loops را با مقادیر مختلف برای n فراخوانی کنید تا جدول ضرب با ابعاد مختلف تولید شود:

multiplication_table_nested_loops(5)  # جدول ضرب 5x5
multiplication_table_nested_loops(12) # جدول ضرب 12x12

مزایا:

• ساده و قابل فهم برای مبتدیان
• پیاده‌سازی آسان

معایب:

• کارایی پایین‌تر نسبت به روش‌های دیگر (به خصوص برای جداول ضرب بزرگ)
• کد طولانی‌تر

روش دوم: استفاده از تابع

این روش، کد را سازمان‌دهی‌شده‌تر و قابلیت استفاده مجدد را افزایش می‌دهد. با تعریف یک تابع، می‌توانیم به راحتی جدول ضرب را با ابعاد مختلف تولید کنیم و در صورت نیاز، آن را در قسمت‌های دیگر برنامه استفاده کنیم.

تعریف یک تابع برای تولید جدول ضرب با ابعاد قابل تنظیم: کد تابع در قسمت قبل (روش اول) ارائه شده است. در این روش، ما فقط کد را در قالب یک تابع سازماندهی کردیم.

مزایا:

• قابلیت استفاده مجدد: می‌توان تابع را بارها و بارها با ابعاد مختلف فراخوانی کرد.
• خوانایی بیشتر: کد سازمان‌یافته‌تر و خواناتر می‌شود.
• قابلیت سفارشی‌سازی: می‌توان به راحتی پارامترهای مختلفی را به تابع اضافه کرد تا خروجی را سفارشی کرد.

معایب:

• کمی پیچیده‌تر از روش اول برای مبتدیان

امکان سفارشی‌سازی خروجی (مثلاً نمایش جدول با رنگ‌های مختلف): می‌توان با استفاده از کتابخانه‌هایی مانند colorama خروجی را رنگی کرد. به عنوان مثال:

from colorama import Fore, Style

def colored_multiplication_table(n):
  for i in range(1, n + 1):
    for j in range(1, n + 1):
      if (i * j) % 2 == 0:
        print(Fore.GREEN + f"{i * j:4}" + Style.RESET_ALL, end=" ") # اعداد زوج سبز
      else:
        print(Fore.RED + f"{i * j:4}" + Style.RESET_ALL, end=" ")   # اعداد فرد قرمز
    print()

colored_multiplication_table(10)

روش سوم: استفاده از لیست‌ درکی (List Comprehension)

لیست‌ درکی یک روش مختصر و قدرتمند برای ایجاد لیست‌ها در پایتون است. با استفاده از لیست‌ درکی، می‌توانیم جدول ضرب را در یک خط کد تولید کنیم.

توضیح درباره لیست‌ درکی: لیست‌ درکی یک روش خلاصه برای ایجاد لیست‌ها با استفاده از یک حلقه for و یک عبارت شرطی (اختیاری) است. سینتکس کلی آن به صورت زیر است:

[expression for item in iterable if condition]

ارائه کد پایتون برای تولید جدول ضرب با استفاده از لیست‌ درکی:

def multiplication_table_list_comprehension(n):
  """
  این تابع یک جدول ضرب با استفاده از لیست درکی تولید می کند.

  Args:
    n: ابعاد جدول ضرب.
  """
  table = [[i * j for j in range(1, n + 1)] for i in range(1, n + 1)]
  for row in table:
    print(' '.join(map(lambda x: f"{x:4}", row)))

multiplication_table_list_comprehension(10)

مزایا:

• کد بسیار مختصر و خوانا (برای برنامه‌نویسان باتجربه)
• تولید سریع لیست‌ها

معایب:

• ممکن است برای مبتدیان کمی پیچیده باشد.
• خوانایی کمتر نسبت به روش‌های دیگر (به خصوص برای لیست‌ درکی‌های پیچیده) می تواند خوانایی را پایین بیاورد

روش چهارم: استفاده از حلقه while

علاوه بر حلقه for، می‌توان از حلقه while نیز برای ایجاد جدول ضرب در پایتون استفاده کرد. این روش، مشابه استفاده از حلقه for تو در تو است، اما با استفاده از حلقه while کنترل بیشتری بر روی شمارنده‌ها (counters) و شرایط خاتمه‌ی حلقه‌ها داریم.

شرح کامل الگوریتم تولید جدول ضرب با حلقه while:

1. دو متغیر شمارنده (مثلاً i و j) را با مقدار اولیه ۱ تعریف می‌کنیم. این متغیرها، سطر و ستون جدول ضرب را نشان می‌دهند.
2. یک حلقه while بیرونی تعریف می‌کنیم که تا زمانی که i از n (ابعاد جدول ضرب) کوچکتر یا مساوی است، تکرار می‌شود. این حلقه، سطر‌های جدول را پیمایش می‌کند.
3. در داخل حلقه بیرونی، یک حلقه while درونی تعریف می‌کنیم که تا زمانی که j از n کوچکتر یا مساوی است، تکرار می‌شود. این حلقه، ستون‌های جدول را پیمایش می‌کند.
4. در داخل حلقه درونی، حاصل ضرب i و j را محاسبه می‌کنیم.
5. حاصل ضرب را چاپ می‌کنیم.
6. مقدار j را یک واحد افزایش می‌دهیم (j += 1).
7. پس از اتمام حلقه درونی، یک خط جدید چاپ می‌کنیم تا سطر بعدی جدول در خط جدید نمایش داده شود.
8. مقدار i را یک واحد افزایش می‌دهیم (i += 1).
9. مقدار j را دوباره به ۱ برمی‌گردانیم (برای شروع سطر جدید).

ارائه کد پایتون با توضیحات خط به خط:

def multiplication_table_while_loop(n):
  """
  این تابع یک جدول ضرب با استفاده از حلقه های while تو در تو تولید می کند.

  Args:
    n: ابعاد جدول ضرب.
  """
  i = 1  # مقدار اولیه برای شمارنده سطر
  while i <= n:  # حلقه بیرونی برای سطرها
    j = 1  # مقدار اولیه برای شمارنده ستون (در هر سطر)
    while j <= n:  # حلقه درونی برای ستون ها
      print(f"{i * j:4}", end=" ")  # چاپ حاصل ضرب با ۴ کاراکتر فضا و یک فاصله
      j += 1  # افزایش شمارنده ستون
    print()  # رفتن به خط جدید بعد از اتمام هر سطر
    i += 1  # افزایش شمارنده سطر

# مثال استفاده:
multiplication_table_while_loop(10)

مزایا:

• کنترل بیشتر بر روی شمارنده‌ها و شرایط خاتمه‌ی حلقه‌ها
• در برخی موارد، انعطاف‌پذیری بیشتر نسبت به حلقه for

معایب:

• کمی پیچیده‌تر از حلقه for (به خصوص برای مبتدیان)
• احتمال خطای بیشتر در مدیریت شمارنده‌ها (مثلاً فراموش کردن افزایش یا تنظیم مجدد شمارنده)

کاربردهای پیشرفته‌تر تولید جدول ضرب در پایتون

در این بخش، به تولید جدول ضرب با قابلیت‌های پیشرفته‌تر مانند اعداد اعشاری (Floating-Point Numbers)، اعداد مختلط (Complex Numbers)، و تولید جدول ضرب در قالب فایل (مانند CSV) می‌پردازیم.

تولید جدول ضرب اعداد اعشاری (Floating-Point Numbers)

تولید جدول ضرب با اعداد اعشاری به ما این امکان را می‌دهد که محاسبات دقیق‌تری انجام دهیم. برای مثال، می‌توانیم جدول ضرب اعشاری از ۱.۰ تا ۱۰.۰ تولید کنیم. این کار مشابه تولید جدول ضرب با اعداد صحیح است، با این تفاوت که از یک قدم کوچکتر برای ایجاد نقاط اعشاری استفاده می‌کنیم.

کد پایتون برای تولید جدول ضرب اعداد اعشاری:

def multiplication_table_floating_point(start, end, step):
    """
    این تابع یک جدول ضرب با اعداد اعشاری تولید می کند.

    Args:
        start: عدد شروع (مثلاً ۱.۰).
        end: عدد پایان (مثلاً ۱۰.۰).
        step: گام یا قدم (مثلاً ۰.۵).
    """
    current = start
    while current <= end:  # حلقه برای سطرها
        # محاسبه و چاپ نتایج
        for j in range(int(start * 10), int(end * 10 + step * 10), int(step * 10)):
            result = current * (j / 10.0)  # محاسبه حاصل ضرب با تبدیل j به عدد اعشاری
            print(f"{result:6.2f}", end=" ")  # نمایش نتیجه با دو رقم اعشاری
        print()  # رفتن به خط جدید
        current += step  # افزایش برای سطر بعدی

# مثال استفاده:
multiplication_table_floating_point(1.0, 10.0, 0.5)

خروجی

۱.۰۰   ۱.۵۰   ۲.۰۰   ۲.۵۰   ۳.۰۰   ۳.۵۰   ۴.۰۰   ۴.۵۰   ۵.۰۰   ۵.۵۰   ۶.۰۰   ۶.۵۰   ۷.۰۰   ۷.۵۰   ۸.۰۰   ۸.۵۰   ۹.۰۰   ۹.۵۰  ۱۰.۰۰ 
 ۱.۵۰   ۲.۲۵   ۳.۰۰   ۳.۷۵   ۴.۵۰   ۵.۲۵   ۶.۰۰   ۶.۷۵   ۷.۵۰   ۸.۲۵   ۹.۰۰   ۹.۷۵  ۱۰.۵۰  ۱۱.۲۵  ۱۲.۰۰  ۱۲.۷۵  ۱۳.۵۰  ۱۴.۲۵  ۱۵.۰۰ 
 ۲.۰۰   ۳.۰۰   ۴.۰۰   ۵.۰۰   ۶.۰۰   ۷.۰۰   ۸.۰۰   ۹.۰۰  ۱۰.۰۰  ۱۱.۰۰  ۱۲.۰۰  ۱۳.۰۰  ۱۴.۰۰  ۱۵.۰۰  ۱۶.۰۰  ۱۷.۰۰  ۱۸.۰۰  ۱۹.۰۰  ۲۰.۰۰ 
 ۲.۵۰   ۳.۷۵   ۵.۰۰   ۶.۲۵   ۷.۵۰   ۸.۷۵  ۱۰.۰۰  ۱۱.۲۵  ۱۲.۵۰  ۱۳.۷۵  ۱۵.۰۰  ۱۶.۲۵  ۱۷.۵۰  ۱۸.۷۵  ۲۰.۰۰  ۲۱.۲۵  ۲۲.۵۰  ۲۳.۷۵  ۲۵.۰۰ 
 ۳.۰۰   ۴.۵۰   ۶.۰۰   ۷.۵۰   ۹.۰۰  ۱۰.۵۰  ۱۲.۰۰  ۱۳.۵۰  ۱۵.۰۰  ۱۶.۵۰  ۱۸.۰۰  ۱۹.۵۰  ۲۱.۰۰  ۲۲.۵۰  ۲۴.۰۰  ۲۵.۵۰  ۲۷.۰۰  ۲۸.۵۰  ۳۰.۰۰ 
 ۳.۵۰   ۵.۲۵   ۷.۰۰   ۸.۷۵  ۱۰.۵۰  ۱۲.۲۵  ۱۴.۰۰  ۱۵.۷۵  ۱۷.۵۰  ۱۹.۲۵  ۲۱.۰۰  ۲۲.۷۵  ۲۴.۵۰  ۲۶.۲۵  ۲۸.۰۰  ۲۹.۷۵  ۳۱.۵۰  ۳۳.۲۵  ۳۵.۰۰ 
 ۴.۰۰   ۶.۰۰   ۸.۰۰  ۱۰.۰۰  ۱۲.۰۰  ۱۴.۰۰  ۱۶.۰۰  ۱۸.۰۰  ۲۰.۰۰  ۲۲.۰۰  ۲۴.۰۰  ۲۶.۰۰  ۲۸.۰۰  ۳۰.۰۰  ۳۲.۰۰  ۳۴.۰۰  ۳۶.۰۰  ۳۸.۰۰  ۴۰.۰۰ 
 ۴.۵۰   ۶.۷۵   ۹.۰۰  ۱۱.۲۵  ۱۳.۵۰  ۱۵.۷۵  ۱۸.۰۰  ۲۰.۲۵  ۲۲.۵۰  ۲۴.۷۵  ۲۷.۰۰  ۲۹.۲۵  ۳۱.۵۰  ۳۳.۷۵  ۳۶.۰۰  ۳۸.۲۵  ۴۰.۵۰  ۴۲.۷۵  ۴۵.۰۰ 
 ۵.۰۰   ۷.۵۰  ۱۰.۰۰  ۱۲.۵۰  ۱۵.۰۰  ۱۷.۵۰  ۲۰.۰۰  ۲۲.۵۰  ۲۵.۰۰  ۲۷.۵۰  ۳۰.۰۰  ۳۲.۵۰  ۳۵.۰۰  ۳۷.۵۰  ۴۰.۰۰  ۴۲.۵۰  ۴۵.۰۰  ۴۷.۵۰  ۵۰.۰۰ 
 ۵.۵۰   ۸.۲۵  ۱۱.۰۰  ۱۳.۷۵  ۱۶.۵۰  ۱۹.۲۵  ۲۲.۰۰  ۲۴.۷۵  ۲۷.۵۰  ۳۰.۲۵  ۳۳.۰۰  ۳۵.۷۵  ۳۸.۵۰  ۴۱.۲۵  ۴۴.۰۰  ۴۶.۷۵  ۴۹.۵۰  ۵۲.۲۵  ۵۵.۰۰ 
 ۶.۰۰   ۹.۰۰  ۱۲.۰۰  ۱۵.۰۰  ۱۸.۰۰  ۲۱.۰۰  ۲۴.۰۰  ۲۷.۰۰  ۳۰.۰۰  ۳۳.۰۰  ۳۶.۰۰  ۳۹.۰۰  ۴۲.۰۰  ۴۵.۰۰  ۴۸.۰۰  ۵۱.۰۰  ۵۴.۰۰  ۵۷.۰۰  ۶۰.۰۰ 
 ۶.۵۰   ۹.۷۵  ۱۳.۰۰  ۱۶.۲۵  ۱۹.۵۰  ۲۲.۷۵  ۲۶.۰۰  ۲۹.۲۵  ۳۲.۵۰  ۳۵.۷۵  ۳۹.۰۰  ۴۲.۲۵  ۴۵.۵۰  ۴۸.۷۵  ۵۲.۰۰  ۵۵.۲۵  ۵۸.۵۰  ۶۱.۷۵  ۶۵.۰۰ 
 ۷.۰۰  ۱۰.۵۰  ۱۴.۰۰  ۱۷.۵۰  ۲۱.۰۰  ۲۴.۵۰  ۲۸.۰۰  ۳۱.۵۰  ۳۵.۰۰  ۳۸.۵۰  ۴۲.۰۰  ۴۵.۵۰  ۴۹.۰۰  ۵۲.۵۰  ۵۶.۰۰  ۵۹.۵۰  ۶۳.۰۰  ۶۶.۵۰  ۷۰.۰۰ 
 ۷.۵۰  ۱۱.۲۵  ۱۵.۰۰  ۱۸.۷۵  ۲۲.۵۰  ۲۶.۲۵  ۳۰.۰۰  ۳۳.۷۵  ۳۷.۵۰  ۴۱.۲۵  ۴۵.۰۰  ۴۸.۷۵  ۵۲.۵۰  ۵۶.۲۵  ۶۰.۰۰  ۶۳.۷۵  ۶۷.۵۰  ۷۱.۲۵  ۷۵.۰۰ 
 ۸.۰۰  ۱۲.۰۰  ۱۶.۰۰  ۲۰.۰۰  ۲۴.۰۰  ۲۸.۰۰  ۳۲.۰۰  ۳۶.۰۰  ۴۰.۰۰  ۴۴.۰۰  ۴۸.۰۰  ۵۲.۰۰  ۵۶.۰۰  ۶۰.۰۰  ۶۴.۰۰  ۶۸.۰۰  ۷۲.۰۰  ۷۶.۰۰  ۸۰.۰۰ 
 ۸.۵۰  ۱۲.۷۵  ۱۷.۰۰  ۲۱.۲۵  ۲۵.۵۰  ۲۹.۷۵  ۳۴.۰۰  ۳۸.۲۵  ۴۲.۵۰  ۴۶.۷۵  ۵۱.۰۰  ۵۵.۲۵  ۵۹.۵۰  ۶۳.۷۵  ۶۸.۰۰  ۷۲.۲۵  ۷۶.۵۰  ۸۰.۷۵  ۸۵.۰۰ 
 ۹.۰۰  ۱۳.۵۰  ۱۸.۰۰  ۲۲.۵۰  ۲۷.۰۰  ۳۱.۵۰  ۳۶.۰۰  ۴۰.۵۰  ۴۵.۰۰  ۴۹.۵۰  ۵۴.۰۰  ۵۸.۵۰  ۶۳.۰۰  ۶۷.۵۰  ۷۲.۰۰  ۷۶.۵۰  ۸۱.۰۰  ۸۵.۵۰  ۹۰.۰۰ 
 ۹.۵۰  ۱۴.۲۵  ۱۹.۰۰  ۲۳.۷۵  ۲۸.۵۰  ۳۳.۲۵  ۳۸.۰۰  ۴۲.۷۵  ۴۷.۵۰  ۵۲.۲۵  ۵۷.۰۰  ۶۱.۷۵  ۶۶.۵۰  ۷۱.۲۵  ۷۶.۰۰  ۸۰.۷۵  ۸۵.۵۰  ۹۰.۲۵  ۹۵.۰۰ 
۱۰.۰۰  ۱۵.۰۰  ۲۰.۰۰  ۲۵.۰۰  ۳۰.۰۰  ۳۵.۰۰  ۴۰.۰۰  ۴۵.۰۰  ۵۰.۰۰  ۵۵.۰۰  ۶۰.۰۰  ۶۵.۰۰  ۷۰.۰۰  ۷۵.۰۰  ۸۰.۰۰  ۸۵.۰۰  ۹۰.۰۰  ۹۵.۰۰ ۱۰۰.۰۰ 

۲. تولید جدول ضرب اعداد مختلط (Complex Numbers)

اعداد مختلط، که به صورت a + bj نوشته می‌شوند، می‌توانند در ریاضیات و مهندسی کاربردهای جالبی داشته باشند. تولید جدول ضرب برای اعداد مختلط می‌تواند به ما کمک کند تا تسلط بهتری بر روی محاسبات مختلط پیدا کنیم.

کد پایتون برای تولید جدول ضرب اعداد مختلط:

def multiplication_table_complex(n):
    """
    این تابع یک جدول ضرب با اعداد مختلط تولید می کند.

    Args:
        n: ابعاد جدول ضرب.
    """
    for i in range(n):
        for j in range(n):
            complex_num_a = complex(i + 1, 0)  # عدد مختلط اول
            complex_num_b = complex(0, j + 1)  # عدد مختلط دوم
            result = complex_num_a * complex_num_b  # حاصل ضرب
            print(f"{result:10}", end=" ")  # چاپ نتیجه
        print()  # رفتن به خط جدید

# مثال استفاده:
multiplication_table_complex(5)

خروجی

(۱+0j) (0+1j) (0+2j) (0+3j) (0+4j) 
 (۲+0j) (0+2j) (0+4j) (0+6j) (0+8j) 
 (۳+0j) (0+3j) (0+6j) (0+9j) (0+12j) 
 (۴+0j) (0+4j) (0+8j) (0+12j) (0+16j) 
 (۵+0j) (0+5j) (0+10j) (0+15j) (0+20j)

۳. تولید جدول ضرب در قالب فایل (مثلاً فایل CSV)

گاهی اوقات نیاز داریم که نتایج محاسبات خود را در فایل ذخیره کنیم. فرمت CSV (Comma-Separated Values) برای این منظور بسیار مناسب است. می‌توانیم جدول ضرب را در یک فایل CSV ذخیره کنیم تا به راحتی بتوانیم آن را در برنامه‌های مختلف مثل Excel باز کنیم.

کد پایتون برای تولید جدول ضرب و ذخیره آن در فایل CSV:

import csv

def save_multiplication_table_to_csv(n, filename):
    """
    این تابع یک جدول ضرب تولید می کند و آن را در یک فایل CSV ذخیره می کند.

    Args:
        n: ابعاد جدول ضرب.
        filename: نام فایل برای ذخیره.
    """
    with open(filename, mode='w', newline='') as file:  # برای نوشتن در فایل
        writer = csv.writer(file)
        
        # نوشتن سطرهای جدول
        for i in range(1, n + 1):
            row = [i * j for j in range(1, n + 1)]  # لیست حاصل ضرب
            writer.writerow(row)  # نوشتن سطر در فایل CSV

# مثال استفاده:
save_multiplication_table_to_csv(10, 'multiplication_table.csv')

خروجی

۱,۲,۳,۴,۵,۶,۷,۸,۹,۱۰
۲,۴,۶,۸,۱۰,۱۲,۱۴,۱۶,۱۸,۲۰
۳,۶,۹,۱۲,۱۵,۱۸,۲۱,۲۴,۲۷,۳۰
۴,۸,۱۲,۱۶,۲۰,۲۴,۲۸,۳۲,۳۶,۴۰
۵,۱۰,۱۵,۲۰,۲۵,۳۰,۳۵,۴۰,۴۵,۵۰
۶,۱۲,۱۸,۲۴,۳۰,۳۶,۴۲,۴۸,۵۴,۶۰
۷,۱۴,۲۱,۲۸,۳۵,۴۲,۴۹,۵۶,۶۳,۷۰
۸,۱۶,۲۴,۳۲,۴۰,۴۸,۵۶,۶۴,۷۲,۸۰
۹,۱۸,۲۷,۳۶,۴۵,۵۴,۶۳,۷۲,۸۱,۹۰
۱۰,۲۰,۳۰,۴۰,۵۰,۶۰,۷۰,۸۰,۹۰,۱۰۰

سخن آخر

جدول ضرب در پایتون با استفاده از حلقه‌ها و ساختارهای شرطی قابل پیاده‌سازی است. این کدها معمولاً شامل یک حلقه بیرونی برای تکرار اعداد از ۱ تا ۱۰ (یا هر تعداد دیگر) و یک حلقه داخلی برای تکرار اعداد در محدوده مورد نظر برای ضرب هستند. خروجی به شکل جدول منظمی از ضرب اعداد نمایش داده می‌شود. استفاده از حلقه‌ها و متغیرها به شما اجازه می‌دهد تا الگوهای مختلف جدول ضرب را با انعطاف‌پذیری بیشتر پیاده‌سازی کنید. این روش‌ها به نمایش و تمرین جدول ضرب در برنامه‌های پایتون کمک می‌کنند.