واکسن‌ها از مهم‌ترین دستاوردهای علم پزشکی در پیشگیری از بیماری‌های عفونی هستند. در میان انواع مختلف واکسن‌ها، واکسن ب‌ث‌ژ (BCG) جایگاه خاصی دارد، زیرا برای مقابله با یکی از کشنده‌ترین بیماری‌های عفونی قرن بیستم یعنی سل (Tuberculosis) طراحی شده است. واکسن ب‌ث‌ژ سال‌هاست که در کشورهای مختلف به ویژه در جهان سوم استفاده می‌شود و همچنان در دستور کار برنامه‌های واکسیناسیون جهانی قرار دارد.
در این مقاله، به تحقیق در مورد واکسن ب ث ژ خواهیم پرداخت و جنبه‌های مختلف آن از جمله تاریخچه، عملکرد، کاربردهای پزشکی، مزایا و محدودیت‌ها، وضعیت جهانی، و آینده احتمالی این واکسن را مورد بررسی قرار خواهیم داد. اگر قصد دارید شناخت دقیقی از واکسن ب‌ث‌ژ به دست آورید، این مقاله تمام آن چیزی است که نیاز دارید.
برای درک بهتر ضرورت و کاربرد واکسن ب‌ث‌ژ، ابتدا باید با خود بیماری سل، علائم آن و خطراتی که ایجاد می‌کند آشنا شویم. در بسیاری از منابع مرتبط با تحقیق در مورد واکسن ب ث ژ، شرح بیماری سل به‌عنوان پایه‌ای‌ترین گام برای تحلیل علمی واکسن مطرح شده است.
سل چیست؟
سل (Tuberculosis یا به‌اختصار TB) یک بیماری عفونی جدی است که توسط باکتری Mycobacterium tuberculosis ایجاد می‌شود. این باکتری بیشتر به ریه‌ها حمله می‌کند، اما می‌تواند به سایر اندام‌ها مثل استخوان، مغز، کلیه و حتی پوست نیز سرایت کند. سل از طریق قطرات تنفسی هنگام سرفه، عطسه یا صحبت‌کردن فرد مبتلا منتقل می‌شود. سل در دو شکل دیده می‌شود:
سل نهفته: فرد به باکتری آلوده شده ولی علائمی ندارد و مسری نیست.
سل فعال: بیماری در حال پیشرفت است و علائم مشخص دارد. این نوع، مسری است.
علائم بیماری سل فعال
شناسایی علائم به‌موقع برای درمان مؤثر سل اهمیت زیادی دارد. برخی از شایع‌ترین علائم عبارت‌اند از:
- سرفه مداوم (بیش از سه هفته)
- سرفه همراه با خلط یا خون
- درد قفسه سینه
- کاهش وزن بدون دلیل مشخص
- تب خفیف و شبانه
- عرق شبانه
- خستگی و ضعف عمومی
- کاهش اشتها
این علائم، به‌ویژه در افراد مبتلا به HIV، سالمندان و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ممکن است شدیدتر بروز کند.
خطرات و عوارض سل درمان‌نشده
اگر بیماری سل به‌موقع تشخیص داده نشود یا فرد درمان را به‌درستی دنبال نکند، می‌تواند به عوارض شدید و حتی مرگ منجر شود. در تحقیق در مورد واکسن ب ث ژ بارها به اهمیت پیشگیری به‌واسطه واکسن برای جلوگیری از همین خطرات تأکید شده است. برخی از عوارض احتمالی سل فعال درمان‌نشده شامل موارد زیر است:
آسیب دائمی به ریه‌ها: باکتری می‌تواند بافت ریه را از بین ببرد و عملکرد تنفسی را مختل کند.
سل مننژ (مننژیت سل): حمله باکتری به پرده‌های مغز، که می‌تواند مرگبار باشد یا آسیب‌های عصبی پایدار ایجاد کند.
سل استخوانی: باعث درد شدید و ضعف مفاصل می‌شود.
انتقال بیماری به دیگران: یک فرد مبتلا می‌تواند سالانه بین ۱۰ تا ۱۵ نفر را آلوده کند.
مرگ: طبق آمار سازمان جهانی بهداشت، سل یکی از ۱۰ عامل اصلی مرگ در جهان است.
در بسیاری از کشورها، واکسن ب‌ث‌ژ به‌عنوان اقدامی پیشگیرانه و استراتژیک در برابر این خطرات استفاده می‌شود، همان‌طور که در هر تحقیق در مورد واکسن ب ث ژ معتبر قابل مشاهده است.
تاریخچه واکسن ب‌ث‌ژ
اولین مرحله از تحقیق در مورد واکسن ب ث ژ به بررسی ریشه‌های تاریخی آن برمی‌گردد. این واکسن در اوایل قرن بیستم، توسط دو دانشمند فرانسوی به نام‌های کالمت (Calmette) و گوئرین (Guérin) توسعه داده شد. آن‌ها پس از سال‌ها تلاش موفق شدند گونه‌ای ضعیف‌شده از باکتری Mycobacterium bovis را تولید کنند که ایمنی ایجاد می‌کرد ولی بیماری‌زا نبود. اولین بار در سال ۱۹۲۱ این واکسن به کار گرفته شد. از آن زمان تا کنون، واکسن ب‌ث‌ژ در بسیاری از کشورها برای نوزادان به صورت رایج تجویز می‌شود.
ترکیب و نحوه عملکرد واکسن ب‌ث‌ژ
یکی از نکات مهم در تحقیق در مورد واکسن ب ث ژ شناخت ترکیب و نحوه عملکرد آن است. این واکسن از باکتری زنده و تضعیف‌شده Mycobacterium bovis ساخته می‌شود که بسیار شبیه باکتری عامل بیماری سل در انسان (Mycobacterium tuberculosis) است.
وقتی این واکسن وارد بدن می‌شود، سیستم ایمنی بدن شروع به شناخت باکتری و تولید پاسخ ایمنی می‌کند. در نتیجه، اگر فرد در آینده در معرض باکتری سل قرار گیرد، بدن می‌تواند سریع‌تر و مؤثرتر با آن مقابله کند.
ترکیب واکسن BCG:
واکسن BCG حاوی باکتری زنده و ضعیف‌شده مایکوباکتریوم بویس (Mycobacterium bovis). گونه‌ای از باکتری شبیه به مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (عامل اصلی سل انسان) است که از طریق کشت‌های مکرر، ضعیف شده و توانایی بیماری‌زایی‌اش کاهش یافته.
محلول نگهدارنده (مانند نمک استریل یا بافر)
گاهی حاوی مقداری گلیسیرین برای پایداری بیشتر است.
توجه: واکسن معمولاً به صورت خشک‌شده (لیوفیلیزه) عرضه می‌شود و پیش از تزریق با یک رقیق‌کننده مخصوص، محلول می‌گردد.
نحوه عملکرد واکسن BCG:
تحریک سیستم ایمنی ذاتی و اکتسابی:
باکتری ضعیف‌شده وارد بدن می‌شود (معمولاً به صورت داخل جلدی در ناحیه بازو). سیستم ایمنی بدن آن را به عنوان عامل خارجی شناسایی کرده و واکنش نشان می‌دهد. این واکنش شامل فعال‌سازی ماکروفاژها، سلول‌های T، و تولید سایتوکاین‌هاست.
ایجاد حافظه ایمنی:
سلول‌های حافظه‌ای تولید می‌شوند که در مواجهه بعدی با مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (عامل واقعی سل)، سریع‌تر و مؤثرتر پاسخ می‌دهند. واکسن باعث پیشگیری از فرم‌های شدید بیماری می‌شود، ولی تأثیر کمتری در پیشگیری از سل ریوی در بزرگسالان دارد.
کاربرد اصلی واکسن ب‌ث‌ژ
کاربرد اصلی این واکسن، همان‌طور که در بسیاری از منابع علمی مربوط به تحقیق در مورد واکسن ب ث ژ آمده، پیشگیری از انواع شدید بیماری سل است؛ به‌ویژه سل مننژ در کودکان. این واکسن در جلوگیری از سل ریوی در بزرگسالان اثربخشی کمتری دارد، اما هنوز هم در بسیاری از کشورها کاربرد دارد.
برنامه‌های واکسیناسیون و نحوه تزریق ب ث ژ در ایران
واکسن ب‌ث‌ژ هنوز بخشی از برنامه واکسیناسیون نوزادان در کشورهای دارای شیوع بالای سل است. در ایران نیز تزریق این واکسن معمولاً بلافاصله پس از تولد انجام می‌شود.
برنامه واکسیناسیون BCG در ایران
زمان تزریق:
در بدو تولد (ترجیحاً در ۲۴ ساعت اول زندگی)
اگر در بدو تولد انجام نشود، تا قبل از سن ۶ سالگی قابل انجام است، به شرط نداشتن نقص ایمنی.
محل تزریق:
بازوی راست (ناحیه دلتوئید)، به‌صورت داخل‌جلدی (intradermal)
مقدار واکسن:
دوز ۰.۰۵ میلی‌لیتر برای نوزادان زیر ۱ سال
دوز ۰.۱ میلی‌لیتر برای کودکان بالای ۱ سال (در صورت نیاز)
موارد منع تزریق BCG:
نوزادان با نقص ایمنی اولیه یا مشکوک به آن
نوزادان با HIV مثبت
نوزادانی که داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند
وزن تولد کمتر از ۲ کیلوگرم (تزریق به تعویق می‌افتد تا رسیدن به وزن مناسب)
واکنش طبیعی پس از تزریق:
طی ۲ تا ۶ هفته پس از تزریق، یک گره کوچک قرمز و سفت در محل تزریق ایجاد می‌شود. ممکن است بعداً به زخم باز تبدیل شده و سپس جای زخمی دائمی به‌جا بگذارد. این واکنش نشان‌دهنده عملکرد صحیح واکسن است و نیاز به درمان ندارد.
واکسن BCG در ایران تکرار نمی‌شود حتی اگر اسکار (جای زخم) باقی نماند یا تست مانتو منفی باشد، دوز دوم تزریق نمی‌شود. چون یک‌بار تزریق کافی است برای ایجاد ایمنی پایه.
در جریان تحقیق در مورد واکسن ب ث ژ، مشخص شده که کشورهایی مانند بریتانیا، آمریکا، و هلند که شیوع سل در آن‌ها پایین است، این واکسن را تنها در شرایط خاص تجویز می‌کنند.
مزایای واکسن ب‌ث‌ژ
۱- پیشگیری از سل در کودکان:
پیشگیری از انواع شدید سل: مهم‌ترین مزیت واکسن BCG پیشگیری از سل مننژیت در کودکان است. این فرم‌ها از خطرناک‌ترین و کشنده‌ترین انواع سل هستند که به سرعت به سایر اندام‌ها سرایت می‌کنند و می‌توانند تهدیدی جدی برای زندگی باشند. واکسن BCG به‌طور ویژه در کودکان زیر ۵ سال برای جلوگیری از این اشکال شدید سل مؤثر است.
۲- کاهش خطر ابتلا به سل ریوی در بزرگسالان:
اگرچه واکسن BCG به‌طور کامل از ابتلا به سل ریوی در بزرگسالان جلوگیری نمی‌کند، اما شدت بیماری را کاهش می‌دهد. این واکسن برای افرادی که در معرض ریسک بالای سل هستند، مانند کارکنان حوزه سلامت یا افرادی که به منطقه‌های پرخطر سفر می‌کنند، مفید است.
۳- تقویت سیستم ایمنی:
ایمنی ذاتی بدن را تقویت می‌کند: با تحریک سیستم ایمنی بدن، واکسن BCG می‌تواند به بدن کمک کند تا در برابر بیماری‌های عفونی دیگر نیز مقاوم‌تر شود. در برخی مطالعات نشان داده شده که واکسن BCG می‌تواند به بدن در مقابله با بیماری‌های تنفسی و سایر عفونت‌ها کمک کند، حتی اگر این بیماری‌ها مستقیماً با سل مرتبط نباشند.
۴- پیشگیری از سرطان مثانه :
BCG در درمان سرطان مثانه (نوع سطحی) نیز استفاده می‌شود. تزریق واکسن BCG به‌صورت داخل مثانه می‌تواند موجب تحریک سیستم ایمنی شود و به بدن کمک کند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی و نابود کند. این روش در درمان و پیشگیری از عود سرطان مثانه مؤثر است و در بسیاری از کشورها به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شود.
۵- هزینه پایین و دسترسی آسان:
واکسن BCG یک واکسن ارزان و مقرون‌به‌صرفه است و در بسیاری از کشورهای در حال توسعه که با مشکل بیماری‌های عفونی مواجه هستند، به‌راحتی قابل دسترسی است. در برنامه‌های واکسیناسیون ملی کشورهای با شیوع بالای سل، این واکسن در دسترس نوزادان قرار می‌گیرد و هزینه‌ای برای خانواده‌ها ندارد.
در بسیاری از نتایج تحقیق در مورد واکسن ب ث ژ آمده که این واکسن در جلوگیری از مرگ و میر ناشی از سل در دوران کودکی نقش مؤثری داشته است.
محدودیت‌ها و نقاط ضعف واکسن ب‌ث‌ژ
از دیدگاه تحقیق در مورد واکسن ب ث ژ، واکسن ب‌ث‌ژ (BCG) یکی از واکسن‌های مهم برای پیشگیری از بیماری سل، به‌ویژه در نوزادان و کودکان خردسال است، اما در عین حال محدودیت‌ها و نقاط ضعف خاصی دارد که باید مورد توجه قرار گیرد. یکی از بزرگ‌ترین محدودیت‌های این واکسن این است که نمی‌تواند به‌طور کامل از سل ریوی در بزرگسالان جلوگیری کند.
اگرچه این واکسن در کودکان به‌ویژه برای پیشگیری از اشکال شدید سل مانند سل مننژیت و سل منتشر مؤثر است، اما در بزرگسالان و به‌ویژه در برابر سل ریوی (که بیشتر در بزرگسالان مشاهده می‌شود) تأثیرگذاری کمی دارد. در نتیجه، افراد بالغ و کسانی که در معرض سل ریوی هستند، همچنان نیاز به پیشگیری و درمان‌های دیگری دارند.
از دیگر نقاط ضعف واکسن BCG، می‌توان به نتایج مثبت کاذب در تست مانتو اشاره کرد. این تست معمولاً برای تشخیص عفونت سل استفاده می‌شود، اما افرادی که واکسن BCG دریافت کرده‌اند، ممکن است در این تست نتیجه مثبت دریافت کنند، حتی اگر به سل مبتلا نباشند.
این موضوع می‌تواند مشکلاتی در تشخیص دقیق و درمان به موقع ایجاد کند. به همین دلیل، در برخی از کشورهایی که از واکسن BCG استفاده نمی‌کنند، برای تشخیص سل از تست‌های دقیق‌تری مانند IGRA (Interferon-Gamma Release Assays) استفاده می‌شود.
همچنین، یکی دیگر از محدودیت‌های واکسن BCG این است که کارآیی آن در مناطق مختلف متفاوت است. در بعضی از مناطق جهان، به‌ویژه در کشورهای با شیوع پایین‌تر سل، واکسن BCG ممکن است اثربخشی کمتری داشته باشد. این امر ممکن است به دلیل تفاوت‌های ژنتیکی، شرایط بهداشتی، یا کیفیت واکسن‌ها باشد.
علاوه بر این، اثر واکسن با گذشت زمان کاهش می‌یابد و ممکن است پس از چند سال از تزریق اولیه، ایمنی بدن در برابر سل ضعیف‌تر شود. در نتیجه، این واکسن تنها برای مدت زمان محدودی محافظت ایجاد می‌کند.
در نهایت، واکسن BCG با عوارض جانبی خاصی نیز همراه است. در برخی افراد، ممکن است پس از تزریق، زخم یا التهاب در محل تزریق ایجاد شود. این زخم‌ها معمولاً طی چند هفته خود به خود بهبود می‌یابند، اما در برخی موارد، ممکن است مدت طولانی‌تری باقی بمانند یا موجب ناراحتی شوند. همچنین، افراد با نقص ایمنی یا مشکلات خاص بهداشتی نمی‌توانند این واکسن را دریافت کنند، که این خود محدودیتی برای گروه‌های پرخطر محسوب می‌شود.
در مجموع، اگرچه واکسن BCG در پیشگیری از سل شدیددر کودکان مؤثر است، اما محدودیت‌ها و نقاط ضعف آن، مانند عدم اثرگذاری بر سل ریوی در بزرگسالان و پایین بودن کارآیی آن در برخی مناطق، نیاز به اقدامات و روش‌های درمانی دیگر برای کنترل این بیماری را ضروری می‌سازد.
اثرات جانبی واکسن ب‌ث‌ژ
در بیشتر موارد، واکسن ب‌ث‌ژ ایمن است، اما گاهی اوقات می‌تواند عوارضی ایجاد کند که در تحقیق در مورد واکسن ب ث ژ ثبت شده‌اند:
واکنش‌های جانبی واکسن ب‌ث‌ژ (BCG) معمولاً خفیف و موقتی هستند و بیشتر در محل تزریق رخ می‌دهند. این واکسن معمولاً به‌خوبی تحمل می‌شود، اما ممکن است برخی افراد عوارض جانبی تجربه کنند. در اینجا به مهم‌ترین اثرات جانبی واکسن BCG اشاره می‌کنیم:
۱- عوارض محل تزریق:
زخم یا التهاب در محل تزریق: شایع‌ترین عارضه پس از تزریق واکسن BCG، ایجاد زخم کوچک یا التهاب در محل تزریق است. این عارضه معمولاً طی چند هفته بهبود می‌یابد.
تبدیل زخم به دلمه: بعد از تزریق، گاهی محل تزریق به‌صورت یک دلمه خشک می‌شود که در برخی موارد می‌تواند جای زخم دائمی به‌جا بگذارد.
تورم غدد لنفاوی: در برخی موارد، غدد لنفاوی در ناحیه نزدیک به محل تزریق ممکن است متورم شوند. این تورم معمولاً خفیف است و پس از مدتی برطرف می‌شود.
۲- تب و ناراحتی عمومی:
برخی افراد ممکن است پس از دریافت واکسن BCG دچار تب خفیف یا احساس ناراحتی عمومی شوند. این علائم معمولاً موقتی هستند و به‌طور خودبه‌خود از بین می‌روند.
۳- عوارض نادر:
در موارد نادر، ممکن است واکنش‌های شدیدتری رخ دهد، مانند عفونت در محل تزریق یا واکنش‌های آلرژیک شدید. این موارد بسیار نادر هستند و نیاز به درمان فوری دارند.
لنفادنوپاتی (تورم غدد لنفاوی) در موارد خاص ممکن است به مدت طولانی ادامه یابد، اما معمولاً خودبه‌خود بهبود می‌یابد.
۴- عوارض جدی در افراد خاص:
برای افرادی که دچار نقص ایمنی هستند، مانند افراد مبتلا به HIV یا افرادی که داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند، واکسن BCG می‌تواند خطر عوارض شدیدتری را ایجاد کند. این افراد ممکن است به عفونت‌های جدی‌تر یا واکنش‌های شدیدتر به واکسن مبتلا شوند. افرادی که دچار بیماری‌های خاص مانند نارسایی کلیوی یا مشکلات مزمن دیگر هستند نیز باید قبل از دریافت واکسن BCG مشاوره پزشکی دریافت کنند.
۵- واکنش‌های مثبت کاذب در تست مانتو (TB Test):
افرادی که واکسن BCG دریافت کرده‌اند ممکن است در تست مانتو (که برای تشخیص سل انجام می‌شود) نتایج مثبت کاذب دریافت کنند. این بدین معنی است که حتی اگر فرد به سل مبتلا نباشد، ممکن است نتیجه تست نشان‌دهنده عفونت سل باشد، که باعث سردرگمی در تشخیص و درمان می‌شود.
تأثیر واکسن ب‌ث‌ژ بر بیماری‌های دیگر
در سال‌های اخیر، تحقیق در مورد واکسن ب ث ژ گسترش یافته و پژوهش‌هایی درباره ارتباط این واکسن با افزایش کلی توان ایمنی بدن انجام شده است. واکسن ب‌ث‌ژ (BCG) به‌طور عمده برای پیشگیری از بیماری سل طراحی شده است، اما تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که این واکسن ممکن است تأثیرات مثبت دیگری نیز بر برخی بیماری‌های دیگر داشته باشد. در اینجا به برخی از تأثیرات احتمالی واکسن BCG بر بیماری‌های دیگر اشاره می‌کنیم:
۱- تقویت سیستم ایمنی بدن (تقویت ایمنی غیر خاص):
یکی از اثرات جانبی مثبت واکسن BCG این است که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند. به این معنی که واکسن BCG می‌تواند به بدن کمک کند تا پاسخ‌های ایمنی عمومی و غیر خاص خود را در برابر سایر عفونت‌ها تقویت کند.
این واکسن می‌تواند به سیستم ایمنی کمک کند تا با بیماری‌های ویروسی و باکتریایی غیر از سل مقابله کند، حتی در صورتی که واکسن مستقیماً برای آن بیماری‌ها طراحی نشده باشد.
۲- پیشگیری از بیماری‌های تنفسی دیگر:
تحقیقات نشان داده‌اند که واکسن BCG ممکن است در برابر برخی بیماری‌های تنفسی دیگر مانند آنفلوانزا یا COVID-19 نیز اثرگذار باشد. برخی مطالعات پیشنهاد کرده‌اند که واکسن BCG می‌تواند با تحریک پاسخ ایمنی عمومی بدن از ابتلا به بیماری‌های تنفسی جلوگیری کند یا شدت بیماری را کاهش دهد.
۳- پیشگیری از سرطان مثانه (در درمان پزشکی):
یکی از کاربردهای غیرمعمول واکسن BCG در پزشکی، درمان سرطان مثانه است. این واکسن به‌طور داخل مثانه‌ای برای درمان سرطان مثانه سطحی (که در سطح بافت مثانه قرار دارد) استفاده می‌شود.
با تحریک سیستم ایمنی بدن به مبارزه با سلول‌های سرطانی، واکسن BCG می‌تواند سرطان مثانه را کنترل کرده یا از عود آن جلوگیری کند. این روش به‌ویژه در بیمارانی که با سرطان مثانه سطحی مواجه هستند مؤثر است.
۴- کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی:
تحقیقات ابتدایی نشان داده‌اند که واکسن BCG ممکن است نقش محافظتی در برابر برخی بیماری‌های خودایمنی مانند دیابت نوع ۱ یا آرتریت روماتوئید ایفا کند.
این اثر احتمالی به‌واسطه توانایی واکسن در تنظیم سیستم ایمنی و پیشگیری از پاسخ‌های ایمنی نابجا (که در بیماری‌های خودایمنی رخ می‌دهد) پیشنهاد شده است، اما این یافته‌ها هنوز نیازمند تأیید بیشتر هستند.
۵- پیشگیری از عفونت‌های دیگر در افراد مسن:
در برخی از مطالعات، نشان داده شده که واکسن BCG می‌تواند در افراد مسن‌تر (که معمولاً سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند) محافظت در برابر برخی عفونت‌ها و بیماری‌های مزمن را فراهم کند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که واکسن BCG می‌تواند به عنوان یک واکسیناسیون غیر اختصاصی، ایمنی بدن را در برابر انواع عفونت‌ها تقویت کند.
بررسی جهانی اثربخشی واکسن ب‌ث‌ژ
مطالعات زیادی برای تحقیق در مورد واکسن ب ث ژ در مناطق مختلف جهان انجام شده است. نتایج نشان می‌دهند که اثربخشی این واکسن به عوامل مختلفی مانند سن فرد، محل جغرافیایی، و وجود سایر عفونت‌های زمینه‌ای بستگی دارد. مثلاً در
مناطق گرمسیری و آفریقا: در بسیاری از کشورهای آفریقایی و مناطق گرمسیری که شیوع بالای سل دارند، واکسن BCG به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شود و نتایج خوبی در کاهش موارد شدید سل به‌ویژه در کودکان داشته است.
کشورهای اروپایی و آمریکای شمالی: در کشورهای با شیوع پایین سل، مانند کشورهای اروپایی و ایالات متحده، واکسن BCG به‌طور روتین تزریق نمی‌شود و فقط در موارد خاص، مانند افرادی که در معرض خطر بالای سل هستند، تجویز می‌شود. در این مناطق، اثرات واکسن BCG محدودتر است و معمولاً از آن برای پیشگیری از انواع شدید سل در کودکان استفاده می‌شود.
آینده واکسن ب‌ث‌ژ
علاوه بر کاربردهای شناخته‌شده، پتانسیل واکسن BCG برای درمان بیماری‌های دیگر، از جمله سرطان‌ها و بیماری‌های خودایمنی نیز در حال بررسی است. تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که BCG ممکن است در درمان سرطان مثانه و حتی پیشگیری از بیماری‌های خودایمنی مانند دیابت نوع ۱ مؤثر باشد، اما نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه‌ها وجود دارد.
در نهایت، با مطالعه تحقیق راجب واکسن به این واقعیت پی خواهیم برد که آینده واکسن BCG به سمت توسعه واکسن‌های بهبود یافته، ترکیب با سایر درمان‌ها، وافزایش دسترسی جهانی خواهد رفت، تا بتواند به‌طور مؤثرتر و با هزینه‌ای کمتر، سلامت جوامع را ارتقاء دهد.
نتیجه‌گیری
در این مقاله تلاش شد تا با پرداختن به موضوع تحقیق در مورد واکسن ب ث ژ از زوایای مختلف، تصویری کامل از تاریخچه، عملکرد، فواید، چالش‌ها و آینده این واکسن ترسیم شود. واکسن ب‌ث‌ژ یکی از اولین تلاش‌های بشر برای مبارزه با بیماری سل بوده و با وجود نقاط ضعف، هنوز هم به عنوان یکی از ارکان اصلی برنامه‌های بهداشت جهانی باقی مانده است.
تا زمانی که واکسن جایگزین بهتری ساخته نشود، واکسن ب‌ث‌ژ همچنان به عنوان یک ابزار مهم در کنترل سل در کشورهای در حال توسعه باقی خواهد ماند. تحقیق در مورد واکسن ب ث ژ می‌تواند مسیرهای جدیدی برای ارتقاء سلامت عمومی، درمان سرطان و تقویت ایمنی بدن باز کند.
